Классикалық әдебиет арасында адамдардың күнделікті сөйлеуінде, күнделікті қарым-қатынаста белгісіз есте сақтау тереңдігінен ерекше өрнектер пайда болады. Олар қолданылады, бірақ олардың мағыналары жиі мәңгілікке жоғалады.
Сахнада «шалғындағы тырнақты шөпті» шабатын қояндар туралы ән салған Никулиннің мінезі кім есінде жоқ. Классикаға үңілсеңіз, Лесков: «тырнақты шөп өсетін арал» деп біледі. Чеховтың әйгілі: «Не үшін өмір сүретіндігіңді біл, немесе барлық ұсақ-түйек, шөпті». Барлық жерде бұл таңқаларлық өрнек, оның шығу тегі енді ізделмейді. Алайда, өте қызықты гипотезалар бар.
Сөздіктер мен тарих бойынша
Егер сіз әйгілі Дальдың немесе одан кем емес атақты Ушаковтың сөздігін қарастырып, Ожегов туралы ұмытпасаңыз, онда бұл жерде «трин-шөп» жалпы мағынаға ие болады. Өрнек бос, мағынасыз, болмашы нәрсені білдіреді. Адамға қатысты бұл оның ешнәрседен қорықпайтынын, кез-келген ақымақтыққа дайын екендігін білдіруі мүмкін - бәрі жай «шөп».
Әрине, бұл анықтамалардың орны бар, бірақ олар барлық мәселені сарқып бітірмейді. Басқа кем емес қызықты нұсқалары бар болғандықтан. Лингвистердің көпшілігі, әйтеуір, бастапқыда бұл сөз «тын-шөп» сияқты естілген деп сенуге бейім. «Тын» дегеніміз - қазіргі адамды да біледі. Яғни, қоршау немесе қоршау. Мүмкін, ол қоршау тәрізді, биіктігі тын арамшөпті меңзеген шығар.
Егер сіз болгар тіліне үңілсеңіз, онда сіз мұнда «тынтрава» сияқты қызықты сөз таба аласыз, бұл қоршау астында өсетін арамшөпті немесе қоршау астындағы арамшөпті білдіреді. Алайда ғалымдар бірауыздан бұл сөздің сенімді анықтамасы жоқ екенін мойындайды. Славян тобының басқа тілдеріндегі мысалдарды болжап, тауып, қорытынды жасауға болады.
Дегенмен, бөлек және «шөпті» қарастырған жөн, өйткені онсыз мағынасы толық болмайды. Даль ұсынғандай, «шөп» семантикалық жағынан тамақпен немесе тамақпен байланысты. Бірақ «шөпте» міндетті түрде жеуге болатын шөп туралы айтылмайды. А. Н. Вольский «шөптің» «улану, қудалау», демек, «жеу, тістеу, жою» және тағы басқа көптеген мағыналарға ауысуы мүмкін екенін атап өтті.
Тағы да арамшөптерге
Осы барлық тергеулердің нәтижесінде экспрессияның этимологиясы «қоршаудағы арамшөп» және «қоректендірілмеген» деп түсіндіріледі. Мүмкін, бұл екі нұсқа да дұрыс болуы мүмкін, өйткені Ресейде ұзақ уақыт бойы мал оны осылай өсірумен қоректеніп келген, әсіресе жазда жайылымда. Сиырлар жай өсетіндердің бәрін, кейбір улы және қарапайым ащы өсімдіктерді жинады.
Бұл өрнектің шын мағынасы деп үміттенеміз. Ескірген тіркестердің қалған бөлігі бай, ұлы және күшті орыс тілінен мүлдем жойылып кетпейтіндігі.
