Әлеуметтік орта дегеніміз - адамдардың бірнеше буындары өздерінің тіршілік әрекеттері арқылы қалыптастырған жеке адам мен әлеуметтік мемлекет арасындағы қатынастардың қалыптасқан әлеуметтік әлемі. Біртұтас индивидтің әлеуметтік ортамен байланысы қоғамға қатысты жеке іс-әрекеттер арқылы жүзеге асырылады.
Тұлғаның «микроортасы»
Микроорта - бұл жеке адамның бастапқы дамуына әсер ететін әлеуметтік жағдайлардың кіші буыны.
Дамудың алғашқы және маңызды буыны - адам алғашқы қалыптасуды алатын отбасы. Қоғамдық қатынастар саласына деген түсінік пен қатынас қалыптасады. Отбасы адамды қоғамның әдет-ғұрыптары мен дәстүрлерімен, адамгершілік мінез-құлық нормаларымен таныстыра бастайды. Білім беру мекемелері, мектептер әдеттегі қарым-қатынас түрлерін үйретеді. Мысалы, қоршаған ортаға сүйіспеншілікпен, үлкен отбасы мүшелеріне деген құрметпен отбасында тәрбиеленетін кішкентай бала мектепке келіп, бойында қалыптасқан мінез-құлық дағдыларын алып келеді. Бұл дағдыларды басқа балалар үйрене алады. Бірақ бұл керісінше де болады - бала өзімен бірге дөрекілік, өрескел қатынас, басқа адамға деген төзімсіздік әкеледі.
Сондықтан қоғамның алғашқы жасушасындағы әлеуметтік қатынастар өте маңызды. Адамның даралығы оның қалыптасуы мен дамуы барысында адамның әр түрлі кезеңдерден және әлеуметтік топтардан өтетіндігімен жасалады - бұл балалар мекемелері, мектептер, институттар, еңбек ұжымдары. Осы әлеуметтік топтардың барлығының өздерінің мінез-құлық ережелері және олардың мүшелері арасындағы қарым-қатынастары бар. Осы жеке қоғамдардың барлығынан өтіп, адамның жеке тұлғасы байып, оның мінез-құлқы мен жалпы қоғамға қатынасын қалыптастырады.
Ұжым әлеуметтік ортаның факторларының бірі ретінде
Ересек жастағы адамның тұлға болып қалыптасуына ең үлкен әсер ететін ұжым. Ұжым - бұл психологиялық байланыстар негізінде пайда болған қатынастар жүйесі біріктірілген адамдардан тұратын әлеуметтік топ. Ұжымдық қатынастардың құрылымына функционалдық, басқарушылық және адамгершілік қатынастар кіреді. Бұл әлеуметтік топтың өзіндік психологиялық құрылымы, мінез-құлыққа жалпы бағасы, қатынас нормалары бар. Жеке тұлғаның әлеуметтік функциялары оның өмірлік қызметі жүзеге асатын топ ішінде тікелей жүзеге асырылады. Егер адам бір уақытта белгілі бір жағдайларда бір-біріне қарама-қарсы әлеуметтік топтарда болса, бұл жағымсыз салдарларды тудыруы мүмкін - «бөлінген тұлға», білім мен нанымдарды бір-біріне жүктеу. Сондықтан жеке және іскерлік қатынастарды ескере отырып, адамның ұжымда адамның қандай орын алатындығын түсіну өте маңызды. Орын неғұрлым жоғары болса, адам өзінің жеке және іскерлік беделін соғұрлым жоғары бағалайды.
Бұл маңызды әлеуметтік-психологиялық сәт, өйткені адам өзінің беделін бағалай отырып, ұжым мүдделерін жеке басының мүддесінен жоғары қоя отырып, өзін құрбан ете алады.
Әлеуметтік ортаны адамның жеке басының дамуының басты факторы ретінде қарастыра отырып, ең алдымен әлеуметтік болмыстың санасын, әлеуметтік-экономикалық құрылымның құрылымын, еңбек пен өндіріс өнімін бөлуді түсіну маңызды. қоғам қызметінің.
