Жыл сайын көптеген аудандарда дауыл болады. Олардың ішіндегі ең күштісінің шығыны кейде бірнеше ондаған миллиард долларға дейін жетеді. Ғалымдар дауылдың күшіне қалай әсер етіп, сол арқылы экономикалық зиянның мөлшерін және оның құрбанына айналған адамдардың өмірін азайтуды көптен бері ойластырып келген.
Мұхиттан бастау алған ең жойқын және қуатты дауылдар Американың шығыс жағалауы, Үнді мұхиты мен Тынық мұхитының оңтүстігінде халық тығыз орналасқан аудандарға соққы берді. Олар келтірген зиянды есептеу кезінде қираған ғимараттар мен құрылыстардың, инфрақұрылымның және бұзылған көліктердің құны ғана емес, сонымен қатар жабық мейрамханалардан, дүкендерден, тоқтатылған рейстерден келетін шығындар да ескеріледі. Зиянды қалпына келтіруге әр уақытта жұмсалған орасан зор қаражат ғалымдарды осы зиянды қалай азайтуға болатындығы туралы және адамдар құрбандары туралы ойландырды.
Лида университетінің британдық метеорологтары өздерінің әдістемесін ұсынды, бұл планетаның тропикалық белдеулерінде мезгіл-мезгіл қозып тұрған қуатты тайфундар, дауылдар мен циклондарды әлсіретеді. Олардың зерттеулерінің нәтижелері 2012 жылдың жазында Atmospheric Science Letters ғылыми-көпшілік журналында жарияланды.
Өздеріңіз білетіндей, дауыл мұхит бетінен судың көп мөлшерінің булану энергиясының пайда болуына байланысты пайда болады, оның жоғарғы қабаттары күн сәулесінің қатты әсерінен қызады. Олар зерттеп, тәжірибелер жүргізіп, судың жоғарғы қабаттарының температурасы тікелей дауылдың күші мен жойғыш әлеуетіне қандай әсер ететіндігін талдады. Дауылдың күші соған тура пропорционалды екен.
Ғылыми жұмыстың авторлары зерттеу нәтижелеріне сүйене отырып, судың температурасын төмендету арқылы дауыл күшінің төмендеуіне қол жеткізуге болады деген қорытындыға келді. Олар бұл мәселенің талғампаз әрі қарапайым шешімін ұсынды: мұхит бетінде жасанды түрде пайда болған бұлттар күн сәулесін шағылыстырады және мұхиттағы су бағанын салқындатады, осылайша тайфун немесе дауылдың жылдамдыққа дейін үдеуіне жол бермейді.
Метеорологтар өз жұмыстарында Marine Cloud Brightening технологиясын қолдану тәжірибесін қолданды. Бұл процеске шағын кемелер қатысады, олардың тақтасынан ең кішкентай су бөлшектері мұхиттың үстіне шашырайды. Арнайы химиялық композицияны қолдана отырып, бұл технология қуатты циклондар мен дауылдар пайда болатын аймақтарда жасанды бұлттарды да жасай алады. Олардың тек үшеуі - Солтүстік Атлантта, Үнді мұхитында және Тынық мұхитының оңтүстік-батысында.
Ғалымдар жасаған есептеулер көрсеткендей, егер сіз дауылдың қуатын бес балдық шкала бойынша өлшесеңіз, ұсынылған әдіс оны бір деңгейге азайтуға мүмкіндік береді. Бұған мұхит бетінің температурасын бірнеше градусқа төмендету арқылы ғана қол жеткізуге болады.
