Қаржы саясаты - бұл елдің экономикалық және әлеуметтік қызметін жақсартуға бағытталған қаржылық қатынастарды қолдану жөніндегі шаралар жиынтығы. Оның басты міндеті - қоғамдық-саяси және белгілі экономикалық жағдайларда қойылған мақсаттарға жету.
Қаржы саясатының негізгі компоненттері
Бюджеттік саясат елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік бюджетті қалыптастыру мен реттеуге негізделген, мемлекеттік қарызды басқарады және әртүрлі мемлекеттік қажеттіліктерге - салық жеңілдіктеріне, субсидияларға, субвенцияларға қолданылады.
Салық саясаты салықтық жүйені қалыптастыруға бағытталған, соның арқасында жинақтау қорлары салық түсімдерінің үлесін ұлғайту немесе азайту, салық ставкалары мен тарифтерін өзгерту арқылы алынады және ұтымды пайдаланылады. Халықтың немесе өндірістік салалардың жекелеген топтарын салық салудан босату арқылы ол экономикалық процестердің үйлесуіне ықпал етеді және әлеуметтік бағдарламалардың орындалуын қамтамасыз етеді.
Ақша-несие саясаты - бұл баға тұрақтылығы мен өндіріс өсімін қамтамасыз ету мақсатында ақша айналымын реттеуге бағытталған шаралар жиынтығы. Ел экономикасын ұлттық валютамен қамтамасыз етуге ықпал етеді, экономикалық өсімді арттыру, инфляцияны төмендету және инвестиция тарту мақсатында оның айналымын реттейді. Кеден саясаты - бұл тауарлардың экспорты мен импорты жағдайларын реттейтін мемлекеттің сыртқы қызметі. Кедендік баждарды реттейді, бюджетті толтыруға және отандық экономиканы ынталандыруға көмектеседі.
Қарыз саясаты - бұл мемлекеттік қарызды басқару, үкіметтік қарыз міндеттемелерін реттеу, қаражаттарды тарту, орналастыру және қайтару, несие беру мерзімдері мен оларды төлеу, төлем қабілеттілігін қамтамасыз ету және қарыз қаражаттарынан пайда табу. Инвестициялық саясат - ел экономикасына инвесторларды тарту. Сонымен қатар, мемлекеттің өзі инвестор бола алады.
Қаржы саясатының мемлекеттік қызметінің бағыттары
Қаржы нарығы саласындағы қаржы саясаты қаржылық мәселелер бойынша заңнамалық және нормативтік актілерді қабылдаудан, сондай-ақ қаржылық активтер шығарылымы мен айналымын, инвесторлардың құқықтарын қорғаудан және қаржылық бақылауды реттеуден тұрады. Сақтандыру саласындағы қаржы саясаты мемлекеттің сақтандыру қызметін заңнамалық реттеуді, мақсатты резервтерді құруды, сақтандыру шарттары бойынша міндеттемелерді орындауды, сақтандыру компанияларының қаржылық қызметінде мемлекеттік қадағалауды қамтамасыз етеді. Әлеуметтік салада ол сақтандыру сыйлықақыларының мөлшерін, әлеуметтік төлемдер мен өтемақылардың әртүрлі түрлерін белгілеуді, сақтандыру резервтерін құруды, сонымен қатар мақсатты бағдарламалар мен қорларға мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады.
