Статистикалық гипотеза - зерттелетін құбылысқа бағынатын мүмкін заңдылықтардың нұсқасы. Қарапайым статистикалық гипотеза ықтималдылықтың бірыңғай таралу заңының немесе оның формуласының мәндерін анықтайды. Күрделі гипотеза көптеген қарапайым гипотезалардан тұрады.
Статистикалық гипотезаларды тексеру қадамдары
Статистикалық гипотезаларды тексерудің мәні алынған практикалық мәліметтерге негізделген теориялық болжамдарды растау немесе жоққа шығару және қателіктер мен қателіктерді азайту болып табылады. Біріншіден, зерттеу объектісі статистикалық гипотеза түрінде ұсынылған. Содан кейін мүмкін болатын қателіктер мен олардың салдарын талдауды ескере отырып, оның сипаттамалары және тексерілген және балама гипотезалар таңдалады.
Статистикалық критерийдің рұқсат етілген мәні, критикалық ауданы, сонымен қатар критикалық мәні белгіленеді. Статистикалық критерийдің нақты мәні есептеледі. Критерийдің теориялық және практикалық мәндері салыстырылады. Гипотеза тест нәтижелері бойынша қабылданады немесе қабылданбайды.
Статистикалық зерттеуді талдау
Критерийлердің біріне сәйкес гипотезаларды тексеру кезінде екі қате шешім қабылдануы мүмкін - бірінші типтегі қате: нөлдік гипотезаны дұрыс қабылдамау және баламасын қабылдау. II типті қате: нөлдік гипотезаны қабылдамаудың орнына қате қабылдау. Альтернативті гипотезаның тұжырымдамасы әртүрлі болуы мүмкін. Барлығы гипотезаның мәнінен қандай ауытқулардың маңызды екендігіне байланысты. Бұлар жағымды да, жағымсыз да, екеуі де болуы мүмкін.
Формула кризистік аймақтың шекараларын, сондай-ақ рұқсат етілген мәндер диапазонын анықтайды. Сыни аймақ деп ауытқуға әкелетін зерттеу параметрлері түсетін аймақты айтамыз. Критерий параметрлерінің осы сфераға түсу мүмкіндігі қабылданған маңыздылық деңгейіне тең.
Егер алынған мәліметтер рұқсат етілген мәндер диапазонына түссе, онда алға қойылған гипотеза нақты деректерге қайшы келмейді және қабылданбайды. Егер параметрдің есептелген мәні критикалық аймаққа түссе, онда нөлдік гипотеза нақты деректерге қайшы келеді және нәтижесінде қабылданбайды. Бұл аймақтар бір-бірінен критикалық нүктелермен немесе критикалық аймақтың шекараларымен бөлінген.
Альтернативті гипотезаның тұжырымдалуына байланысты шекара екі жақты және бір жақты болуы мүмкін. Статистикалық критерий гипотезаның нақты мәліметтерге қаншалықты сәйкес келетіндігін, оны қалдыруға бола ма немесе жоққа шығарылуы керек пе, анықтайды. Статистикалық гипотезаларды тексеру гипотетикалық болжамның дәлдігі туралы түпкілікті шешім қабылдауға мүмкіндік береді.
