Әр дәуірде қоғам әр адамның біртұтас әлеуметтік құрылымға қосылуын талап ететін проблемаға тап болады. Бұл қосудың белсенді механизмі әлеуметтену процесі болып табылады.
Жеке тұлғаны әлеуметтендіру - бұл индивидтің әлеуметтік құрылымға ену процесі, нәтижесінде өзгерістер қоғамның өз құрылымында да, индивид құрылымында да болады. Осы процестің нәтижесінде адам мінез-құлық үлгілерін, құндылықтар мен әлеуметтік нормаларды игереді. Мұның бәрі кез-келген қоғамда табысты қызмет ету үшін қажет.
Әлеуметтену адамның жеке басы белсенді қалыптасқан балалық шақтан басталуы керек. Балалық шақта әлеуметтенудің негізі қаланады, сонымен бірге бұл оның ең қорғалмаған кезеңі. Қоғамнан оқшауланған балалар әлеуметтік тұрғыдан өледі, дегенмен көптеген ересектер кейде саналы түрде жалғыздық пен өзін оқшаулауды біраз уақыт іздейді, терең ойлануға және ойлануға бейім.
Ересектер өздерінің еркіне қарсы және ұзақ уақыт бойы оқшаулануға түскен жағдайларда да, олар рухани және әлеуметтік тұрғыдан жойылмауға қабілетті. Кейде қиындықтарды жеңе отырып, олар тіпті жеке басын дамытады, жаңа қырларын ашады.
Адамдар өмір бойы бір емес, алуан түрлі әлеуметтік рөлдерді игеруге тиіс болғандықтан, жас пен қызмет сатысымен көтеріліп, әлеуметтену процесі өмір бойы жалғасады. Піскен қартайғанға дейін адам өмірге, әдеттерге, талғамға, мінез-құлық ережелеріне, рөлдерге және т.б. көзқарастарын өзгертеді. «Әлеуметтену» ұғымы адамның биологиялық болмыстан әлеуметтік болмысқа қалай ауысатынын түсіндіреді.
Әлеуметтену процесі адамның өмірлік циклінің кезеңдерімен байланысты фазалардан өтеді. Бұл балалық шақ, жасөспірім, жетілу және қарттық. Нәтижеге жету немесе әлеуметтену процесінің аяқталу дәрежесі бойынша балалық және жасөспірімдік кезеңдерді қамтитын бастапқы немесе ерте әлеуметтенуді, ал қалған екі кезеңді қамтитын жалғасқан, жетілген әлеуметтенуді ажыратуға болады. Өзін-өзі сәйкестендіру процесі сияқты, әлеуметтену өмір бойы жалғасып келе жатқан соңын білмейді.
Дәстүрлі қоғамдарда ересек өмірге дайындық ұзаққа созылмады: 14-15 жасында жас ересектер санатына өтті, ал 13 жасында қыздар тұрмысқа шығып, тәуелсіз отбасын құрды. Балалық шақ орта ғасырларда Еуропада, ал жасөспірім - 20 ғасырда ғана танылды. Жақында жасөспірім (жастық шақ) өмірлік циклдің тәуелсіз кезеңі ретінде танылды.
Осылайша, бүгінгі тәуелсіз өмірге дайындық ұзақ уақытқа ғана емес, сонымен қатар қиынға айналды. Адамзат қоғамы кез-келген әлеуметтік қабаттардан шыққан адамдарға тек 20-шы ғасырда ғана толыққанды білім бере алды. Он мыңдаған жылдар ішінде бұл үшін ресурстар жинақталған.
