Инкультурация - бұл белгілі бір мәдениетке жеке тұлғаны қосу, сонымен қатар мінез-құлық нормаларын, әдеттерін және тұрақты стратегияларын қабылдау. Қазіргі мәдениеттанушылар инкультурация терминін баланың мәдени нормалары мен құндылықтарын түсіну ретінде пайдаланады, сонымен қатар ересектердің мәдени нормаларды қабылдауын қамтиды.
Инкультурация дегеніміз - адамдардың өз мәдениеттерінде нормалар мен дәстүрлерді игеруі. Бұл процесс жеке тұлға мен мәдениет бір-біріне әсер еткен кезде жүзеге асырылады - ол адамға белгілі бір жеке қасиеттерді береді, ал адам оған әсер етеді.
Бұл процесс сол мәдениетке жататын адамдармен күнделікті қарым-қатынас кезінде мүмкін болады, олардан тұлға осы қоғамда бекітілген мінез-құлық стереотиптерін саналы түрде үйренбейді. Инкультурация процесі өмірді қолдау, жеке даму және әлеуметтік коммуникациядан тұрады.
Инкультурацияны дамыту жолдары
Бұл процестің бірнеше даму жолдары бар. Ең кең тараған тәсілі - еліктеу - басқа адамдардың мінез-құлқына еліктеу деп аталады. Инкультурация тұрғысынан тамақ немесе ым-ишара сияқты қарапайым процедура да белгілі бір мәнге ие.
Екінші әдіс - сәйкестендіру. Бұл қоршаған ортаның мінез-құлқын, көзқарасы мен құндылықтарын қабылдау мүмкіндігі. Мысалы, балалар көбінесе ата-аналары сияқты кәсіпке бағдарланған.
Позитивті тетіктерден айырмашылығы, жағымды тетіктерді басатын ұят пен кінә сияқты жағымсыз механизмдер де бар. Ұят ұялған кезде пайда болады, ал оны шарапқа қажет етпейді. Кінә сезімі бар адам өзін-өзі жазалайды - оны жаман қылық жасағаны үшін азаптайды.
Инкультурация екі кезеңге бөлінеді - бастапқы және ересек. Бастапқы кезең - мәдениеттің негізгі компоненттерін туылуынан жасөспірім кезеңіне дейін игеру. Ол мәдениеттің маңызды тұрақтандырушысы. Инкультурацияның бастапқы кезеңі мәдениеттің абсолютті сіңуіне ықпал етеді. Алайда, егер процесс үзілген болса, онда бала мәдениетті толығымен өзгерткен қабылдауымен өсе алады.
Ересек кезең ересек кезден басталады, жеке тұлға ересек өмірге қадам басқан кезде. Бұл кезеңде ол мәдениеттің соңғы кезеңінде пайда болған кейбір элементтеріне ғана әсер етеді. Бұл тұтастай алғанда мәдениетке тікелей әсер ететін өнертабыстар немесе жаңалықтар болуы мүмкін. Бұл кезеңде жеке тұлға мәдени нормаларды өз бетінше игеру қабілетін дамытады. Инкультурацияның ересек кезеңі тұтастай алғанда мәдениетке қасақана эксперимент жүргізуді қамтиды. Бұл кезеңде кәсіпқойлыққа көп көңіл бөлінеді, сондықтан мәдениеттілік негізінен әлеуметтік-мәдени аспектілермен байланысты. Бұл кезеңде адам қартайғанша өмір сүреді. Процесс зейнеткерлікке шығады. Бұл кезеңде жеке тұлға үшін өмірдің мәнін сақтау басты міндетке айналады. Дәл осы себептен қарттарды мәдениеттендіру проблемасы қазіргі қоғамда өте өзекті болып табылады.
